انواع سوله ها
انواع سوله ها کدامند و چه کاربرد هایی دارد؟ هر کدام از انوع سوله ها برای چه کاربردی ارزانتر و بهتر عمل میکنند؟ بهتر است که مطالب زیر را بخوانید و بهترین تصمیم را برای نوع روش ساخت بگیرید.
سوله سبک خرپایی
یکی از انواع سوله ها و همچنین بروز ترین آنها سوله سبک خرپایی میباشد. سوله های سبک خرپایی را مثل سوله های تیر ورقی با ورق فولادی میسازند ( st37 ) با این تفاوت که که این ورق ها در درجه اول با ابعاد های مختلف و طبق محاسبات انجام شده تبدیل به پروفیل میگردد و سپس با چیدمان خواصی و با روش های خواص جوشکاری و استفاده از پیچ و مهره به یکدیگر متصل میگردند.
مهم ترین و اصلی ترین عملی که در انواع سوله ها ی خرپایی انجام میشود ، چیدمان فولاد و سبک نقاط اتصال آن میباشد. بگزارید کمی بیشتر توضیح بدم:
در گذشته در انواع سوله ها فقط روش تیرورقی مرصوم بود، روش تیرورقی قدیمی ترین روش سوله میباشد و به همین خاطر این سوله مهندسی بسیار ابتدایی دارند و عملا هرچقدر که دهانه سوله بزرگنر میشد و بار های جانبی بیشتر میشد ، مهندسین از فولاد بیشتر و با ضخامت های بیشتر استفاده میکردند که سوله را به استقامت لازم برسانند و در واقع سوله ایمن باشد، اما برعکس از موضوع مهندسی سوله های خرپایی از انواع سوله ها ی دیگر بروز تر و پیچیده تر میباشد ، به طوری که در این سازه ها بشدت مصرف فولاد کاهش پیدا کرده و در نتیجه وزن کل سازه به صورت چشم گیری پایینتر آمده در صورتی که استقامت آن همچنان در بهترین حالت باقی مانده است و با توجه به مصرف کمتر فولاد باز از لحاظ استقامت هیچ خللی به ایمنی و استانداردی سازه وارد نشده است. اگر بخواهم بهتر بگویم، در سازه های خرپایی وزنهای وارد بر سازه ( بار برق – بار باد – زلزله – جرثغیل – و… ) به صورت مساوی در تمام قسمتهای سازه تقسیم میشود و این باعث میشود که برعکس سازه قدیمی تیر ورقی ، وزن فقط در یک جا متمرکز نشود، از همین رو توانسته ایم مصرف فولاد و قیمت تمام شده را به حد اقل برسانیم.
حال اگر بخواهیم وارد جزئیات و مزایای آن هم بشویم باید بگوییم:
- سازه های خرپایی مونتاژ و دمونتاژ راحت تری نسبن به انواع سوله ها دارند
- سازه های سبک خرپایی قابلیت نصب جرثقیل را در هر تناژ و با هر تعدادی دارند
- سقف های این سوله ها به صورت قوسی اجرا میشود، البته قابلیت اجرای سقف هشتی را هم دارند
- قیمت تمام شده آنها بسیار پایینتر است، حتی برای اجرای فنداسیون. زیرا وقتی سازه وزن کمتری داشته باشد قائدتاٌ فنداسیون کوچکتری هم نیاز خواهد داشت
- در سازه های خرپایی ، بر خلاف انواع سوله ها ی دیگر محدودیت اجرای دهانه عریض و بدون ستون را نداریم، و این سازه ها را میتوان حتی با دهانه های بیش از ۱۰۰ متر هم بدون ستون به صورت کاملا ایمن و با تاییدیه سازمان نظام مهندسی ساخت. یکی از کاربری های سوله های خرپایی آشیانه های هواپیما میباشد.
- هزینه حمل آنها نسبت به مابقی سوله را راحت تر و ارزانتر هستند.
- هیچ محدودیتی در نوع طراحی ظاهری آن وجود ندارد، از همین رو بسیاری از تالار های پذیرایی را در نقاط مختلف ایران با همین روش ساخته ایم
سوله تیر ورقی
یکی ار انواع سوله ها و البته قدیمی ترین و مرسوم ترین روش ساخت سوله تیر ورقی میباشد.
مرسوم تر بودن این سوله ها به دلیل بهتر بودن این نوع سوله نیست و دلیل اصلی آن عدم آموزش های دانشگاهی ایران در مورد مهندسی سوله های بروز تر و سوله های خرپایی است. عملا دانشجوهای فارق التحصیل کشور ما در نهایت میتوانند در دانشگاه های ایران ساخت سوله به روش تیر ورقی را فرا بگیرند از همین رو ساخت سوله تیر ورقی در ایران بسیار زیاد و ساخت سوله های خرپایی بسیار کم هستند به نوعی که حتی تعداد سازندگان سوله های خرپایی به تعداد انگشت های یک دست هم نمیرسد!!!
در سوله های تیرورقی که یکی از انواع سوله ها میباشد از ورق سیاه st37 استفاده میشود و به طریق جوشی و سقف هشتی ساخته میشوند. این نوع سوله ها به غیر از عدم ساخت دهانه های عریض بدون ستون هیچ گونه محدودیتی ندارند اما قیمت ساخت آنها از ما بقی روشها گرانتر میباشد. البته اجرت ساخت این سوله ها از نوع های دیگر به مراتب پایینتر است اما به دلیل استفاده غیر اصولی در فولاد و بالا رفتن وزن سازه قیمت تمام شده آن از مابقی روش ها گرانتر خواهد شد.
به هر حال با گذشت زمان روز بروز ساخت ساز به این روش کمتر از گذشته میشود و البته لازم است بدانید که در کشور های اروپایی و تراز اول به کلی این روش منسوخ شده اما هنوز در کشورهایی مثل عراق – افغانستان – ایران و… هنوز متداول ترین روش ساخت برای سوله محسوب میشوند.
معایب سوله تیر ورقی عبارتند از:
- عدم دهانه های بیش از ۴۵ متر بدون ستون ( البته اگر سوله تیر ورقی بخواهد دهانه ۴۵ را بدون ستون اجرا کند تقریبا باید دوبرابر شیوه ی خرپایی سنگینتر باشد و فولاد اضافه تر مصرف کند )
- مصرف بالای فولاد
- نقاط اتصال جوشی ( البته جدیدا در بعضی از مقاطع از پیچ و مهره هم استفاده میشود )
- فنداسیون های بزرگتر و گرانتر
اما یک نکته دیگری هم هست که شاید براتون جالب باشه. در دهانه زیر ۱۸ متر احتمالا قیمت سوله تیر ورقی از خرپا ارزانتر شود زیرا در هر دو باید حد اقل فولاد مصرف شود ( به دلیل دهانه کوچکتر ) و با توجه به اینکه قیمت ورق و اجرت آن پایینتر است به قطع در دهانه های زیر ۱۵ متر قیمت آن از خرپا کمتر میشود اما از دهانه ۱۸ متر به بالا خرپایی در قیمت ارزانتر میشود و هرچقدر دهانه بزرگتر شود خرپایی ارزانتر و ارزانتر میشود.
سوله های یو بی ام
یکی دیگر از انواع سوله ها و البته جدید ترین آن سوله یو بی ام یا سوله ubm میباشد.
سوله های یو بی ام را با فرم دادن و نورد کردن ورقهای گالوانیزه میسازند. در این سوله ها محدودیت اجرای دهانه وجود دارد و نهایت بزرگی دهانه های آن ۳۰ متر میباشد.
در این سوله ها ورقهای گالوانیزه با دستگاهی به اسم سیمر به هم دوخنه میشوند که این میتواند به مرور زمان این دوختها به دلیل انبساط و انقباض ها و تکانهای ناشی از باد ضعیف شده و با جدا شدگی در بخشهایی باعث ایجاد سرو صدای زیاد شوند و در نهایت جدا شوند.
معایب دیگر این سوله ها عایق بندی آن است که به روش پاششی انجام میشود و موادی را به اسم پلی ارتان بر روی دیواره های آن میپاشند
جنس عایق پلی ارتان
این مواد قابل اشتعال هستند آما نه به شدت و همچنین به دلیل منافظ زیاد آن به شدت آلودگی را به خود جذب میکنند و قابل ضدعفونی شدن هم نیستند ( از همین رو این سوله ها برای مصارف بهداشتی و بیمارستانی مجوز نمیگیرند )
اگر کمی با فکر ببینیم ، متوجه این خواهیم شد که این سوله ها به هیچ عنوان بدرد ساخت مرغداری و یا دامداری و…. نمیخورد، زیرا هم جذب بوی بالایی دارد و هم با ایجاد اولین آلودگی در سوله در لایه ها و منافظ پلی ارتان رخنه میکند و به هیچ عنوان هم قابل ضد عفونی شدن نیست. از همین باب به هیچ عنوان برای اینگونه مشاغل مناسب نیستند.
سوله های یو بی ام در انواع سوله ها ممکن است قیمت پایینتری داشته باشند اما مشکلات به شدت بالایی دارند که گفته شده. در این سوله نمیتوان جرثقیل سقفی به کار برد. در این سوله ها قسمتهای کناری سوله به دلیل شیب سوله یو بی ام از زمین قابل استفاده نخواهد بود. سوله های یو بی ام را نمیشود بعد از ساخت به عنوان سوله دست دوم فروخت و فقط به عنوان ضایعات میتوان ردش کرد، زیرا ورق های خم خورده قابل جابجایی نیستند و نمیشود آنها را با ماشین جابجا کرد. همچنین این ورقها به هم دوخته شده آن و نمیتوان انها را از هم جدا کرد…..
بعضی از کاربری های سوله:
سوله مکان های مذهبی: مکان های مذهبی دارای قسمت های مختلفی مانند سالن ها، آشپزخانه، فضای اداری و … هستند که نوعی سوله برای کاربرد در این امر با هزینه ای مناسب با زمان بری پایین ساخته می شود.
سوله انبار توزیع: این سوله برای راحت تر کردن امر توزیع و ترابری برای کارخانه های بزرگ ساخته می شود.
سوله سالن خرده فروشی: کارهای خرده فروشی نیاز به داشتن فضایی باز متناسب با نوع کالا ها و معماری خاص مورد نیاز است که نوعی از سوله ها برای این امر طراحی شده اند.
سوله انبار: کاربرد این سازه برای نگهداری محصولات صنعتی و کشاورزی و نظامی و … می باشد.
سوله سالن اجتماعات: سازه ای خاص با فضایی باز و زیبا برای برگزاری انواع همایش ها و جلسات در نظر گرفته شده است.
سوله سالن ورزشی: سوله ای مقاوم به دهانه های بدون ستون برای تامین فضای مورد نیاز ورزشگاه ها به عنوان سولاه ی سالن ورزشی طراحی و ساخته می شود.
سوله دامداری و کشاورزی: این سوله ویژگی هایی مانند شیب جلو به عقب سقف برای نور گیر شدن و داشتن دو حوضچه می باشد که برای نگهداری از دام ها و محصولات کشاورزی و انواع ماشین آلات کشاورزی و دامداری مناسب هستند.
انواع سوله های تجاری: این سوله با طراحی های مهندسی تجاری با ظرافت های خاصی برای ایجاد مکانی جهت کاربرد برای محیط ادارات، بیمارستان ها، مرکز خرید، انواع نمایشگاه ها و … طراحی و ساخته می شود.